Қазақстан Республикасының 2023–2029 жж өңдеу өнеркәсібін дамыту тұжырымдамасы

Жалпы ақпарат. Өңдеу өнеркәсібін дамыту тұжырымдамасы
мақсатында Қазақстан Республикасының 2023–2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) әзірленді. Республиканың Ұлттық даму жоспарында қойылған міндеттерді орындау Қазақстан 2025 жылға дейін. Осылайша, құру мәселесін шешу үшін салалардағы мамандандырылған факторлар және нарықтық жағдайлар
сала бойынша шаралар кешенін кеңейту жоспарлануда
өндірісті өндірушілерді мемлекеттік ынталандыру
туралы келісім бойынша пакеттік шешімдерді қоса алғанда, сала
бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

Өсу мүмкіндіктерін кеңейту міндетін іс жүзінде жүзеге асыру және
шағын және орта бизнесті (бұдан әрі – ШОБ) дамыту жүзеге асырылатын болады
қаржыға қолжетімділікті жақсартуға бағытталған шаралар арқылы
бағдарламалар мен шараларды кеңейту және жақсырақ бағыттау арқылы бизнес
мемлекеттік ынталандырулар.

Принциптер мен тәсілдер. Тұжырымдама Заң аясында жүзеге асырылатын болады
Қазақстан Республикасы «Қазақстан Республикасының индустриялық саясаты туралы», және сондай-ақ Қазақстан Республикасының мүшелік шеңберіндегі міндеттемелерін ескере отырып халықаралық экономикалық ұйымдар.

Өңдеу өнеркәсібі тұжырымдамасы сабақтастықты сақтайды және келесі принциптерге негізделеді:

1) жоғары қосындысы бар өңделген өнімдерді өндіруге бағдарлану
құны;
2) индустриялық-инновациялық және аумақтық дамуды біріктіру;
3) ішкі мүмкіндіктерді ескере отырып, сыртқы нарықтарға бағдарлау;
4) мемлекеттің, қоғамның және бизнестің стратегиялық мүдделерінің теңгерімі;
5) ынталандыру шараларының тиімділігі мен мақсаттылығы.

Индустриалды-инновациялық даму саясаты теңгерімді болады
бойынша Қазақстан Республикасының міндеттемелерін ескере отырып, тікелей және жүйелі қолдау көрсету халықаралық экономикалық ұйымдарға мүшелік.

«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ қалыптастыру және жүзеге асыру құралдарының бірі
өнеркәсіптік саясат жобалық қаржыландыру және лизинг болып табылады
қаржыландыру. Қаржы операторлары ретінде мыналар ұсынылған
қабылдауға жататын Тұжырымдама шеңберінде кәсіпорындарды қолдау шаралары
халықаралық міндеттемелерді ескере отырып, қажетті қаражат көлемі
Қазақстан Республикасы.

1) «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ арқылы ұзақ мерзімді қаржыландыру
өңдеу өнеркәсібіндегі жобаларды жүзеге асырады:

- бюджетті араластыру кезінде соңғы қарыз алушы үшін 9%-дан аспайтын мөлшерлеме бойынша 70/30 пропорцияда, өз қатысуымен тартылған қаражат
кәсіпорындарға жоба сомасының кемінде 20%. Бюджеттік ресурстар
«Даму банкі» АҚ бюджеттік кредиттеу есебінен бөлінеді
Қазақстан» «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ арқылы 20 жыл мерзімге;

- араластыру кезінде соңғы қарыз алушы үшін 11%-дан аспайтын мөлшерлеме бойынша қаржыландыруға 60/40 пропорцияда тартылған бюджет қаражаты
өңдеуші өнеркәсіп жобалары, соның ішінде. құру және жаңғырту
инфрақұрылымдық объектілермен қамтамасыз ету. Ірі қаржыландыру
7 млрд теңгеден астам инвестициялық жобалар (3 млрд
теңге тамақ өндірісі және жеңіл өнеркәсіп) шеңберінде жобаларды қаржыландыру 20 жылға дейінгі мерзімге жүзеге асырылады. Ішкі құндылықты дамыту және экспортқа бағытталған бағдарламалар өндіру 7-10 жыл мерзімге жүзеге асырылады. Бюджеттік ресурстар «Даму банкі» АҚ бюджеттік кредиттеу есебінен бөлінеді
Қазақстан» «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ арқылы 20 жыл мерзімге;

2) Отандық тауар өндірушілерді экспорттық қаржыландыру.
- араластыру арқылы соңғы қарыз алушылар үшін 6%-дан аспайтын мөлшерлеме бойынша 20 жыл мерзімге коммерциялық 70/30 пропорцияда бюджеттік қаражат.

3) Өндірістік кәсіпорындардың айналым қаражатын қаржыландыру
өнеркәсіп.
- араластыру арқылы соңғы қарыз алушы үшін 7%-дан аспайтын мөлшерлеме бойынша қамтамасыз ету үшін 80/20 пропорцияда тартылған бюджет қаражаты
ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігі мен тұрақтылығы. Бюджет
қаражат «Банк» АҚ жарғылық капиталын ұлғайту есебінен бөлінеді
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ арқылы Қазақстанның дамуы».

4) АҚ арқылы өңдеуші өнеркәсіп жобаларын қаржыландыру
Өнеркәсіпті дамыту қоры. *Өндіріс үшін жобаны қаржыландыру
өнеркәсіп индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне жатпайды, елу және
акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) пайызынан астамы тікелей немесе жанама түрде мемлекетке, ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компания (әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияны қоспағанда, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты бойынша құрылған кәсіпкерлер).

Бюджет қаражаты жарғылық капиталды ұлғайту жолымен және/немесе бөлінеді
үшін «Индустриялық даму қоры» АҚ бюджеттік кредиттеу
қаржыландыру:

- сыйақы мөлшерлемесі 3%-дан аспайтын жеңіл өнеркәсіптегі жобалар
соңғы қарыз алушылар үшін жылдық.

- өңдеу өнеркәсібінің жобаларын қаржыландыруға рұқсат етіледі
бюджетті араластыру кезінде соңғы қарыз алушы үшін 9%-дан аспайтын мөлшерлеме үлеске сәйкес тартылған қаражат бюджет қаражаты басқа қаражаттарды тарту қарқынына байланысты кемінде 70% құрайды.

Индустриялық-инновациялық қызмет субъектісі қатысуды қамтамасыз етеді
жалпы соманың кемінде 15% мөлшерінде жобаны іске асыру кезінде қолма-қол ақшамен қаржыландыру көлемі (локализацияны арттыруға бағытталған жобалар бойынша өндіріске жобаны жүзеге асыруға ақшалай қатысуға рұқсат етіледі
15%-дан аз. Қаржыландыру көлемі 80 миллионнан кем болмауы керек
теңге (жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындары үшін 50 млн. теңгеден кем емес).
Қаржыландыру 20 жылдан аспайтын мерзімге беріледі.

5) «Өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ-ты лизингтік қаржыландыру.

Автокөліктерді және арнайы техниканы, паркті жаңарту/жаңғырту
лизинг механизмі арқылы ауыл шаруашылығы техникалары мен автобустар
«Өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ қаржыландыру.
- Лизингтік қаржыландыру автокөліктер мен теңгемен қарастырылған
үшін сыйақы мөлшерлемесі 7 жылдан аспайтын мерзімге арнайы жабдық
Өтініш берушілер жылына 7% болуы керек, ал коэффициент
бюджет қаражаты және басқа да қаржыландыру құралдары «Даму қоры» АҚ
өнеркәсіп» 80/20 болуы керек. Алдын ала төлем болып табылады
кемінде 15% жергілікті бюджеттен немесе меншікті қаражат есебінен
лизинг алушы (лизингтік төлемдерді өтеген жағдайда республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң есебiнен қаржыландыруға жол берiлмейдi
аванстық төлем). Бұл ретте шығарылатын автобустардың үлгілерінде
әдісі, оның ішінде дәнекерлеу және бояу операциялары, аванстық төлем
кем дегенде 5% құрайды;

Жүк тасымалымен айналысатын көліктер паркін жаңарту тасымалдау.
- қатысушы көлік құралдарын лизингтік қаржыландыру
жүк тасымалы, «Даму қоры» АҚ арқылы теңгемен жүзеге асырылады
салалық» 7 жылдан аспайтын мерзімге, сыйақы мөлшерлемесі
Өтініш берушілер жылына 7% болуы керек, ал коэффициент
бюджет қаражаты және басқа да қаржыландыру құралдары «Даму қоры» АҚ
өнеркәсіп» 80/20 болуы керек. Алдын ала төлем болып табылады
кемінде 30% жергілікті бюджеттен немесе меншікті қаражат есебінен
лизинг алушы (лизингтік төлемдерді өтеген жағдайда республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң есебiнен қаржыландыруға жол берiлмейдi
аванстық төлем);

- лизинг бойынша сатып алушыларды лизингтік қаржыландыру
автокөліктер, арнайы мақсаттағы көліктер, ауыл шаруашылығы техникасын (бұдан әрі – автокөлік құралдарын) қоспағанда, мерзімге «Индустриялық даму қоры» АҚ арқылы теңгемен берілген үміткерлер үшін жылдық 3% сыйақы мөлшерлемесімен 3 жылдан 5 жылға дейін. Аванстық төлем кем дегенде 30% болуы керек (өтеу кезінде Басқару жөніндегі ұлттық оператордың қаражаты есебінен лизинг төлемдері жарғылық капиталға мемлекеттің 100% қатысатын автомобиль жолдары; «Автомобиль туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген өкілеттіктерді жүзеге асыру жолдарды» алдын ала төлемсіз қаржыландыруға жол беріледі). Рұқсат мемлекеттік-жекеменшік механизмі негізінде лизингтік қаржыландыру серіктестіктер. Лизингтік қаржыландыру көздері болады
республикалық бюджет қаражаты;

Отандық өндірістің медициналық техника паркін жаңарту.
- медициналық техниканы сатып алатын өтініш берушілер үшін лизингтік қаржыландыру теңгемен отандық өнім «Қор» АҚ арқылы беріледі
өнеркәсіпті дамыту» ставкасы бойынша 7 жылдан аспайтын мерзімге
өтініш берушілерге жылдық 3% сыйақы. Алдын ала төлем 30%-дан көп болуы керек. Қаражат есебінен лизингтік төлемдерді өтеген жағдайда
республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң есебiнен қаржыландыруға жол берiлмейдi аванстық төлем. Медициналық техниканы лизингтік қаржыландыру
денсаулық сақтау субъектілері пайдалана алады: жергілікті атқарушы
билік органдары, мемлекеттік органдар, коммуналдық қызметтер
шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорындар және мемлекеттік қазынашылық
коммуналдық кәсіпорындар, Республиканың коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындары Қазақстан, сондай-ақ жеке нысандағы медициналық ұйымдар
мүлік.

6) Жарғылық капиталға инвестицияларды жүзеге асыру, сондай-ақ
«Qazaqstan» АҚ арқылы мезониндік қаржыландыруды қамтамасыз ету
Инвестициялық корпорациясы» екі схема бойынша жүзеге асырылады
кәсіпорынның қызмет етуіне байланысты қаржыландыру:

- жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін үлестік және мезониндік қаржыландыру болады арқылы өңдеуші кәсіпорындарға беріледі, концессиялық жеке капитал қоры/қорлары: мерзімі 10 жылға дейін қаржыландыру, «Qazaqstan Investment» АҚ қорының қатысуы Корпорация» жарғылық/жарғылық капиталында 49%-ға дейін, түпкілікті мөлшерлеме сыйақы – 8%, бір жобаға инвестиция көлемі 1 млрд теңгеден 5-ке дейін миллиард теңге;

- Жаңадан құрылған шағын және орта бизнесті үлестік қаржыландыру
(бұдан әрі - ШОБ) қаржылық ұйыммен бірге ұқсас бизнесті жүргізу тәжірибесі жоқ Даму институты («Qazaqstan Investment Corporation» АҚ) 20-20- схемасы бойынша
60% (20% өтініш берушінің жеке қаражаты, 20% қаржы институтының қаражаты)
дамыту, 60% несиелеу Екінші деңгейлі банктермен бірлесіп жобаларды қаржыландыру орта үшін соңғы алушы үшін 8% деңгейінде жүзеге асырылады
2-ден 7 млрд теңгеге дейінгі жобалар. «Qazaqstan Investment» АҚ қоры
Корпорациясы» жеңілдетілген шарттарда үлестік қаржыландыруды жүзеге асырады: қаржыландыру мерзімі 10 жылға дейін, «Qazaqstan Investment» АҚ қорының қатысуы Корпорация» жарғылық/жарғылық капиталында 49%-ға дейін, түпкілікті мөлшерлеме сыйақы – 8%, бір жобадағы үлестік қаржыландыру көлемі (20%)
қаржы даму институтының қаражаты) 0,4 млрд теңгеден 1,4 млрд
теңгені құрады. Кәсіпорындарға ЕДБ несиесі берілетін болады
номиналды сыйақы мөлшерлемесі бар өңдеуші өнеркәсіп, емес
Ұлттық банк белгілеген базалық мөлшерлемеден асып кету
Қазақстан Республикасы және 5 (бес) пайыздық тармаққа өсті, бастап
бұл айырмашылықты үкімет субсидиялайды.

Өндірістік кәсіпорындардың капиталына инвестициялау саланы толықтыруға бюджеттік қаражат бөлінеді кейіннен толықтырумен «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ жарғылық капиталы қаржыландыруға «Qazaqstan Investment Corporation» АҚ жарғылық капиталы тікелей инвестициялық қорлар.

«Қазақстан Республикасының өңдеу өнеркәсібін дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын» іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары

2024 жылдың 31 желтоқсандағы жағдай бойынша

№	Іс-шараның атауы	Орындауға жауаптылар	Орындалуы туралы ақпарат
1-бағыт. Өңдеу өнеркәсібіндегі еңбек өнімділігі
2	«Өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ қатысуымен өңдеу өнеркәсібіндегі жобаларды іске асыру («Өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ жарғылық капиталын ұлғайту және/немесе бюджеттік кредит беру жолымен)	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ӨДҚ» АҚ	Орындалды. Бөлінген қаражат шеңберінде жалпы қаржыландыру сомасы 473,3 млрд теңгеге 84 жоба қаржыландырылды
3	Бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыру/бюджеттік кредит беру арқылы «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ қатысуымен өңдеу өнеркәсібіндегі жобаларды іске асыру	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ҚДБ» АҚ	Орындалды. Бөлінген қаражат шеңберінде жалпы қаржыландыру сомасы 31 млрд теңгеге 2 жоба қаржыландырылды.
4	Үлестік және мезониндік қаржыландыру құралдары арқылы өңдеу өнеркәсібінің кәсіпорындарына инвестицияларды жүзеге асыру	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «QIC» АҚ	Орындалды. Бөлінген қаражат шеңберінде жалпы қаржыландыру сомасы 35,2 млрд теңгеге 11 жоба қаржыландырылды.
5	«Өнеркәсіпті дамыту қоры»АҚ қатысуымен жиһаз, қағаз, қаптау, ағаш өңдеу өнеркәсібіндегі және құрылыс индустриясының сұранысқа ие тауарлар бойынша (цемент, тауарлық бетон, темірбетон бұйымдары, газоблок, силикат кірпіш, құрғақ құрылыс қоспалары сынды базалық құрылыс материалдарын қоспағанда) жобаларды іске асыру	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ӨДҚ» АҚ	Орындалуда. Өтінімдер түскен кезде және бюджет қаражатын бөлінген жағдайда, жиһаз, қағаз, қаптау, ағаш өңдеу өнеркәсібіндегі және құрылыс индустриясының сұранысқа ие тауарлары бойынша жобаларды қаржыландыру мүмкіндігі қарастырылатын болады.
6	Отандық өндірістің медициналық техника паркін жаңарту	ДМ «СК-Фармация» АҚ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ	Орындалуда. Өтінімдер түскен кезде және бюджет қаражатын бөлінген жағдайда отандық өндірістің медициналық техника паркін жаңарту бойынша жобаларды қаржыландыру мүмкіндігі қарастырылатын болады.
2-бағыт. Өңдеу өнеркәсібіндегі негізгі капиталға инвестициялар
14	Машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру: ауыл шаруашылығы техникасы	ИИДМ, АШМ, «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ӨДҚ» АҚ	Орындалды. Комбайндар мен ауыл шаруашылығы техникасын сатып алу бойынша 7,2 млрд теңге сомасына 246 лизинг заты қаржыландырылды.
15	Машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру: автобустар	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ӨДҚ» АҚ	Орындалды. 122,4 млрд теңге сомасына 52 лизингтік мәміле қаржыландырылды
16	Машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру: өрт, құтқару, санитарлық, коммуналдық техника, шұғыл қызмет машиналары, патрульдік автомобильдер		Орындалуда. Өтінімдер түскен кезде және бюджет қаражатын бөлінген жағдайда машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру бойынша жобаларды қаржыландыру мүмкіндігі қарастырылатын болады.
17	Машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру: жүк тасымалына қатысатын автокөлік құралдары		Орындалуда. Өтінімдер түскен кезде және бюджет қаражатын бөлінген жағдайда машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру бойынша жобаларды қаржыландыру мүмкіндігі қарастырылатын болады.
18	Машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру: жеңіл автомобильдер	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ҚДБ» АҚ	Орындалды. МИЖ, ҚЭН қоғамдық көлікті дамытуға қаражат бағытталуына байланысты қалыптаспаған.
19	Машина жасау өнімдерін қамтамасыз ету жобасын іске асыру: қазақстандық өндірістің ауыл шаруашылығы техникасын қоспағанда, арнайы мақсаттағы автокөлік құралдары мен автотехника	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ӨДҚ» АҚ	Орындалды. 25,3 млрд теңге сомасына 442 бірлік арнайы мақсаттағы автокөлік құралдары мен автотехника қаржыландырылды
24	6 %-дан аспайтын мөлшерлеме бойынша отандық өндірушілерді экспорттық қаржыландыруды ынталандыру	СИМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ҚДБ» АҚ	Орындалды. Жалпы қаржыландыру сомасы 62,5 млрд теңгеге 14 жоба қаржыландырылды
26	Павлодар облысында қуаттылығы жылына 240 мың тонна жоғары сапалы ферросилиций шығаратын өндіріс құру	ИИДМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ҚДБ» АҚ	Орындалды. Жоба нарықтық шарттарда тартылған "Қазақстанның Даму Банкі" АҚ меншікті қаражаты есебінен қаржыландырылады.
31	Шойын құю өндірісін құру үшін технологиялық жабдықтарды сатып алу жобасын іске асыру (лизингтік қаржыландыру)	ИИДМ, СИМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ҚДБ» АҚ, «ӨДҚ» АҚ	Орындалды. Қаражатты игеру толық көлемде орындалды.
32	Жүк техникасының жетекші белдіктерінің басты берілістерін өндіру жобасын іске асыру: лизингтік қаржыландыру және зауыт салу арқылы жабдықтарды сатып алу	ИИДМ, СИМ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «ҚДБ» АҚ, «ӨДҚ» АҚ «Тобыл» ӘКК» АҚ	Орындалуда. Жүк техникасының жетекші белдіктерінің басты берілістерін өндіруге арналған лизингтік мәмілені қаржыландыру басталды, 66,78 млрд теңге игерілді.
36	Бірыңғай индустрияландыру картасының өнеркәсіптік-инновациялық жобаларын іске асыру мониторингі	ЭМ, АШМ, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ, "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері	Орындалуда. Бірыңғай индустрияландыру картасының өнеркәсіптік-инновациялық жобаларын іске асыру мониторингі тоқсан сайынғы негізінде асырылады.
38	Шағын және орта бизнесті дамыту үшін шағын өнеркәсіптік аймақтарды салу және реконструкциялау жобасын іске асыру	ИИДМ, ҰЖМ, ҚМ Облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент әкімдіктері «ӨДҚ» АҚ	Орындалды. Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың 46,6 млрд теңге сомасына 8 жобасы қаржыландырылды

Барлық бағдарламалар